شب قدر یا لیلة القدر یکی از با ارزش ترین شب‌ها برای مسلمانان است. در قرآن کریم از شب قدر به بزرگی یاد شده و یکی از سوره‌های قرآن نیز به همین نام است. شب قدر را شب نزول قرآن و مقدر شدن سرنوشت انسان‌ها می‌دانند. در شب قدر مردم تا سحر به دعا و مناجات می‌پردازند. خواندن دعای پر فضیلت جوشن کبیر و قرآن به سر گرفتن در شب قدر مرسوم است.
آیت الله فاطمی نیا، در توصیه‌های خود درباره شب قدر به مردم، از آنها خواست تا ابتدا سوره واقعه، بعد سوره توحید را خوانده و بعد از آن 7 مرتبه «یا الله» بگویند.
او در بخش دیگری از صحبت‌های خود از مردم خواست تا در هنگام انجام این فریضه، او را یاد کنند.
شب قدر مهم‌ترین و پر فضیلت‌ترین موقعیت سال شناخته می‌شود که خداوند آنها را در یکی از روزهای نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان پنهان کرده است. در اهمیت آن همین بس که امور کل سال در این شب تقدیر می‌شود.
شب قدر
«قَدر» کلمه‌ای عربی به معنای اندازه، تقدیر و سرنوشت است. درباره اینکه چرا این شب را «شب قدر» نامیده‌اند، دلایلی ذکر شده است که برخی از آنها عبارتند از:
از نظر عده‌ای همچون علامه طباطبایی، چون مقدرات انسان‌ها و اندازه و تقدیر رویدادهای یک سال، در این شب تعیین می‌شود، آن را شب قدر می‌نامند. آیت الله مکارم شیرازی این نظر را هماهنگ با روایات و معروف‌تر و بهتر دانسته است.
اگر کسی این شب را احیا بدارد، صاحب قدر و منزلت می‌شود.
علت نامگذاری، قدر و شرافت والای این شب است.
چون شبی است که مقدر شده قرآن در آن نازل شود.
از شب قدر به نام‌های «لیلة‌العظمه» و «لیلة‌الشرف» نیز یاد شده است.
جایگاه و اهمیت شب قدر
شب قدر برترین و مهم‌ترین شب سال در فرهنگ اسلامی است. بنابر روایتی از پیامبر(ص)، شب قدر از موهبت‌های خدا بر مسلمانان است و هیچ‌یک از امت‌های پیشین از این موهبت برخوردار نبوده‌اند. در قرآن کریم، سوره‌ای کامل به توصیف و ستایش شب قدر اختصاص یافته و بدین نام (سوره قدر) خوانده شده است. در این سوره، ارزش شب قدر بیشتر از هزار ماه دانسته شده است. آیات یکم تا ششم سوره دخان نیز به اهمیت و رخدادهای شب قدر می‌پردازد.
در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که بهترین ماه، رمضان است و قلب ماه رمضان، شب قدر است. همچنین از پیامبر(ص) نقل کرده‌اند که شب قدر، سَروَر شب‌هاست. در روایتی از امام صادق(ع) شب قدر آغاز سال (رأس السنة) معرفی شده است که شاید منظور آغاز سال معنوی و عبادی باشد وشاید منظور مشخص شدن مقدرات یک ساله انسان باشد. بنابر منابع روایی و فقهی، روزهای قدر نیز همانند شب‌های آن گرانقدر و با فضیلت‌اند. وقوع برخی حوادث همانند ضربت خوردن امام علی (ع) در شب نوزدهم و شهادت او در شب 21 رمضان، بر اهمیت این شب‌ها، نزد شیعیان افزوده است و آنان در این شب‌ها در کنار اهتمام به اعمال مستحب مخصوص این شب‌ها، برای آن امام نیز سوگواری می‌کنند.
در برخی از روایات آمده است که فاطمه(س) سِرّ شب قدر است و هر کس فاطمه(س) را به صورت کامل بشناسد، شب قدر را درک کرده است.
نزول قرآن
آیه اول سوره قدر و آیه سوم سوره دخان، بیانگر نزول قرآن در شب قدر است. محمد عبده معتقد است آغاز نزول تدریجی قرآن در ماه رمضان بوده است؛ اما بیشتر مفسران معتقدند در این شب، قرآن به صورت یکباره از لوح محفوظ به بیت المعمور یا قلب پیامبر(ص) نازل شده که به آن، نزول دفعی یا نزول اجمالی قرآن می‌گویند.
تقدیر امور
امام باقر(ع) در توضیح آیه چهار سوره دخان می‌گوید هر ساله در این شب، تقدیر سال آینده هر انسانی نوشته می‌شود.[منبع بهتری نیاز است] بر همین اساس در برخی از روایات، شب قدر به عنوان ابتدای سال دانسته شده است. علامه طباطبایی می‌گوید: «مراد از قدر، تقدیر و اندازه‌گیری است و خداوند در این شب، اموری از قبیل زندگی، مرگ، روزی، سعادت و شقاوت انسان‌ها را مشخص می‌سازد». بر پایه برخی از روایات، ولایت امام علی(ع) و سایر اهل‌بیت(ع) نیز در همین شب، مقدر و امضاء گردیده است.
آمرزش گناهان در شب قدر
بنا بر منابع اسلامی، شب قدر شب ویژه رحمت الهی و آمرزش گناهان است و شیطان در این شب به غل و زنجیر کشیده شده و درهای بهشت برای مؤمنان باز می‌شوند. منبع بهتری نیاز است از پیامبر(ص) روایت شده است: «هر کس شب قدر را احیا کند و مؤمن باشد و به روز جزا اعتقاد داشته باشد، همه گناهانش بخشیده می‌شود».
نزول فرشتگان در شب قدر
بر اساس آیات سوره قدر، فرشتگان و روح در شب قدر بر زمین فرود می‌آیند و طبق برخی احادیث، برای ابلاغ تقدیر سال آینده نزد امام می‌روند و آنچه مقدر شده را به او ابلاغ می‌کنند.[منبع بهتری نیاز است] امام باقر(ع) در این باره گفته است: «در این شب، فرشتگان به دور ما طواف می‌کنند و ما بدین‌گونه متوجه شب قدر می‌شویم». در روایات دیگری به شیعیان توصیه شده که از این مسئله به عنوان استدلالی برای اثبات ضرورت امامت و حقانیت شیعه استفاده شود؛ بدین ترتیب که در هر عصری باید امام معصومی وجود داشته باشد تا فرشتگان، مقدرات را به او ابلاغ کنند.
اعمال ویژه شب قدر
.jpg)
0 دیدگاه