خرید برق گران‌تر، مانع توقف تولید و افت سودآوری ارفع شد

این گزارش، اثر این سیاست را از منظر تحلیل سودآوری، مدیریت هزینه، ریسک عملیاتی و اقتصاد انرژی بررسی می‌کند.

1. عملکرد درآمدی: افزایش ظرفیت واقعی تولید در شرایط بحران

رشد 58 درصدی درآمد عملیاتی

• 1403: 83,038 میلیارد ریال
• 1404: 131,512 میلیارد ریال

این رشد، نه ناشی از تعدیل قیمت‌ها، بلکه مستقیماً ناشی از حفظ تولید و جلوگیری از افت ظرفیت عملیاتی است. در صنعت فولاد ایران، هر ساعت توقف واحد احیاء مستقیم یا ذوب، هزینه‌های سنگینی ایجاد می‌کند:

• کاهش تولید اسمی هفته‌های بعد
• کاهش راندمان مصرف انرژی
• افزایش ضایعات
• تأخیر در تحویل به مشتریان
• کاهش اعتبار در بازار و عدم وفای به تعهدات بلند مدت

در چنین فضایی، حفظ جریان تولید سبب شده ارفع برخلاف بخش قابل‌توجهی از صنعت، نه‌تنها افت فروش نداشته باشد، بلکه رشد قابل‌توجه ثبت کند.

2. ساختار هزینه و حاشیه سود: هزینه انرژی افزایش یافت، اما کنترل شد

2.1. سود ناخالص

• 1403: 23,013 میلیارد ریال
• 1404: 20,251 میلیارد ریال
• تغییر: –12٪

2.2. حاشیه سود ناخالص

• 1403: 27.7٪
• 1404: 15.4٪

تحلیل عددی:

حاشیه سود ناخالص 1404 در نگاه اول افت قابل توجهی دارد، اما وقتی در کنار رشد 58٪ درآمد قرار می‌گیرد، نشان می‌دهد که:

هزینه انرژی افزایش یافته، اما اثر توقف تولید به‌مراتب مخرب‌تر از افزایش هزینه انرژی بوده است.

در واقع شرکت یک trade-off اقتصادی انجام داده است:
افزایش هزینه ثابت و متغیر انرژی در برابر جلوگیری از زیان عملیاتی ناشی از افت تولید.

این همان نقطه‌ای است که تصمیم «خرید برق گران» به‌عنوان یک تصمیم اقتصادی، نه صرفاً عملیاتی، قابل دفاع می‌شود.

3. سود عملیاتی: کنترل افت در محدوده قابل قبول صنعت فولاد

3.1. ارقام

• 1403: 18,782 میلیارد ریال
• 1404: 17,135 میلیارد ریال
• تغییر: –9٪

3.2. حاشیه سود عملیاتی

• 1403: 22.6٪
• 1404: 13٪

تفسیر اقتصادی:

در صنعتی که متوسط حاشیه سود عملیاتی آن بین 8 تا 15 درصد است، حفظ سود عملیاتی در محدوده 13٪ در سالی با بحران انرژی، نشانه‌ای از موفقیت استراتژی است.

در غیاب این تصمیم، محتمل‌ترین سناریو:

• افت تولید حداقل 30–40 درصد
• فشار نقدینگی
• زیان عملیاتی یا نقطه سربه‌سر
• کاهش تولید صادراتی
• کاهش ظرفیت فروش ماه‌های بعد

بنابراین افت 9 درصدی سود عملیاتی در مقابل این سناریو، یک افت کنترل‌شده و به‌صرفه محسوب می‌شود.

4. تحلیل سناریو: اگر برق خریداری نمی‌شد چه می‌شد؟

سناریوی محتمل بدون خرید برق:

• کاهش 30 تا 50 درصدی تولید
• سقوط درآمد عملیاتی به زیر 60 هزار میلیارد ریال
• تبدیل حاشیه سود عملیاتی به زیر 5٪
• فریز شدن سرمایه در گردش
• افزایش هزینه‌های توقف و راه‌اندازی مجدد
• از دست رفتن بخشی از بازار صادراتی و داخلی

نتایج فوق مطابق الگوی فولادسازانی است که در تابستان 1404 تولیدشان متوقف شد.

نتیجه:

ارفع نه‌تنها از این سناریو فرار کرده، بلکه درآمد عملیاتی‌اش رکورد رشد زده است.

5. ارزیابی ریسک تصمیم انرژی

تصمیم خرید برق گران‌تر، هرچند نتیجه مثبت داشته، اما بدون ریسک نیست:

1. ریسک نوسان قیمت برق در بازار آزاد

هر افزایش شدید قیمت در ماه‌های آینده می‌تواند مجدداً حاشیه سود را تحت فشار بگذارد.

2. ریسک وابستگی به تأمین‌کنندگان محدود انرژی

عدم تنوع در قراردادهای انرژی می‌تواند ریسک سیستماتیک ایجاد کند.

3. ریسک استهلاک و فشار عملیاتی

تولید بدون وقفه در پیک تابستان هزینه تعمیرات نیمه دوم سال را افزایش می‌دهد.

4. ریسک قیمت جهانی فولاد

اگر قیمت بیلت جهانی کاهش یابد، افزایش هزینه انرژی مستقیم بر سودآوری فشار وارد می‌کند.

6. راهکارهای اقتصادی برای مدیریت ریسک انرژی در واحدهای فولادی

1. قراردادهای بلندمدت PPA با نیروگاه‌های خصوصی

مزیت: تثبیت قیمت، کاهش ریسک نوسان، مدیریت جریان نقدی.

2. مشارکت یا مالکیت بخشی از نیروگاه (مدل‌های CHP یا سیکل ترکیبی)

مزیت: تأمین پایدار + کاهش متوسط قیمت انرژی.

3. تنوع‌بخشی: تولید بخشی از برق از منابع خورشیدی

بسیاری از فولادسازان دنیا از این مدل برای کاهش پیک بار تابستان استفاده می‌کنند.

4. بهینه‌سازی مصرف: دیجیتال‌سازی، بازیافت حرارت، بهبود راندمان

کاهش 5 تا 12 درصدی مصرف امکان‌پذیر است.

5. مدیریت بار با Peak Shaving

جابجایی بخشی از بار به ساعات کم‌مصرف.

جمع‌بندی تحلیلی

تصمیم شرکت آهن و فولاد ارفع برای خرید برق با قیمتی بالاتر از نرخ دولتی، اگرچه در کوتاه‌مدت حاشیه سود را کاهش داده، اما از منظر اقتصادی:

• تولید را حفظ کرده
• فروش را رشد داده
• حاشیه سود را در محدوده استاندارد صنعت نگه داشته
• جریان نقدی عملیاتی را تثبیت کرده
• از هزینه‌های سنگین توقف تولید جلوگیری کرده

در نتیجه، این تصمیم یک تصمیم پرریسک اما اقتصادی و موفق ارزیابی می‌شود؛ تصمیمی که «افت سودآوری» را از یک تهدید شدید به یک کاهش کنترل‌شده تبدیل کرده و درآمد عملیاتی شرکت را به بالاترین سطح چند سال اخیر رسانده است.

خرید برق گران‌تر، مانع توقف تولید و افت سودآوری ارفع شد